دوران عقد یک اصطلاح عرفی است که در جامعه ما به وضعیتی گفته میشود که زن و مرد به صورت رسمی عقد نکاح خود را ثبت نموده اند ولی زندگی مشترک خود را در یک منزل واحد آغاز ننموده اند. آنچه دوران عقد را در قانون متمایز میکند آغاز زندگی مشترک در زیر یک سقف نیست بلکه وقوع رابطه زناشویی پس از ثبت رسمی عقد است. بنابراین وقتی پرسیده میشود مقررات حاکم بر طلاق توافقی در دوران عقد چیست به صورت مشخص منظورمان این است که طلاق توافقی پس از جاری شدن عقد نکاح و قبل از ایجاد رابطه زناشویی چگونه است؟
وضعیت مهریه در دوران عقد
همچنان که در بالا گفته شد منظور از دوران عقد حالتی است که زوجین رابطه زناشویی برقرار نکرده اند. در این حالت مهریه ای که قانوناً به خانم تعلق میگیرد نصف مهریه مندرج در سند ازدواج است. این موضوع وقتی مصداق پیدا میکند که یا به زوجه از طریق دعوای حقوقی یک طرفه بخواهد مطالبه مهریه نماید و یا زوج بخواهد آنچه را که به همسرش مدیون است به اختیار خود پرداخت نماید. ولی در صورتی که دو طرف بخواهند ضمن طلاق توافقی در خصوص مهریه نیز به توافق برسند، در این صورت هر آنچه بین طرفین تعیین میشود همان ملاک عمل است.
به عنوان مثال مریم و رضا زوجی هستند که به تازگی عقد نکاحشان جاری شده است و مهریه مریم ۱۰۰ سکه بهار آزادی است. ولی قبل از ایجاد رابطه زناشویی به این نتیجه میرسند که به صورت توافقی از هم جدا شوند. حال یکی از مواردی که میبایست در طلاق توافقی بر سر آن به یک نقطه مشترک برسند، مهریه است. در مورد مثال فوق درست است که مهریه ای که به مریم تعلق میگیرد ۵۰ عدد سکه بهار آزادی است ولی دو طرف میتوانند کمتر یا بیشتر از آن را به منظور انجام طلاق توافقی در دوران عقد پرداخت کنند. از اینرو هیچ محدودیتی در خصوص پرداخت مهریه در دوران عقد وجود ندارد.
بیشنر بدانید: تقسیط مهریه در طلاق توافقی به چه صورت میباشد؟
پاک کردن نام همسر از شناسنامه در دوران عقد
یکی از مواردی که طلاق توافقی در دوران عقد را از سایر موارد متمایز میسازد، پاک کردن نام همسر از شناسنامه است. بر اساس قانون در صورتی که زوجه باکره باشد و در وضعیت بکارت از همسر خود جدا شود میتواند نام همسر خود را از شناسنامه پاک کند. این حکم در خصوص مرد نیز مصداق دارد. یعنی پس از جدایی در دوران عقد نام خانم نیز از شناسنامه آقا پاک میشود.
حال ممکن است این سوال پیش آید که اگر زوجین ازدواج دومشان باشد و خانم در هنگام عقد دوشیزه نباشد آیا باز هم نام همسر را میتوان از شناسنامه پاک کرد؟ از آنجایی که اثبات وقوع رابطه زناشویی از طریق معاینه پزشکی قانونی انجام میشود، لذا اثبات این موضوع بسیار سخت خواهد بود که آیا رابطه زناشویی اتفاق افتاده است یا خیر. لذا این موضوع نیازمند رسیدگی قضایی است و به نظر میرسد در صورتی که دو طرف اقرار بر عدم وجود رابطه کنند، پاک کردن نام همسر از شناسنامه ممکن باشد.
نوع طلاق توافقی در دوران عقد
با توجه به اینکه آرای طلاق صادره از محاکم انواع مختلفی دارد و این بسته به نحوه وقوع طلاق متفاوت است. یکی از مواردی که در نوع طلاق موثر است، طلاق توافقی در دوران عقد است. در صورتی که طلاق توافقی در دوران عقد اتفاق بیفتد نوع طلاق، بائن است. طلاق بائن غیر مدخوله در حالتی جاری میشود که هیچ رابطه زناشویی قبلاً بین طرفین ایجاد نشده باشد. یکی از آثار طلاق بائن این است که بر خلاف طلاق رجعی، مرد نمیتواند پس از طلاق مجدداً رجوع کند.
طلاق بائن در دو حالت اتفاق میافتد: حالت اول زمانی است که طلاق در دوران عقد باشد. حالت دوم آن زمانی است که خانم در هنگام طلاق یائسه بوده باشد.
آیا رضایت پدر برای طلاق توافقی در دوران عقد لازم است؟
وقتی دختر باکره قصد ازدواج دارد، وجود رضایت پدر لازم است. ولی زمانی که زوجه باکره باشد و بخواهد طلاق بگیرد رضایت پدر برای طلاق لازم نیست. بنابراین نه در قانون مدنی و نه در هیچ یک از قوانین جاری کشور، نیازی به اجازه پدر برای هیچ نوع طلاقی وجود ندارد.
بیشتر بدانید: هزینه طلاق توافقی با وکیل و بدون وکیل چقدر است؟
حق رجوع به مهریه برای زوجه باکره
در مواردی که زن و شوهر بعد از ایجاد رابطه زناشویی بخواهند طلاق توافقی بگیرند، اگر زوجه مهریه خود را ببخشد میتواند از بخشش خود رجوع کند. دلیل آن نیز این است که نوع طلاق واقع شده در این حالت، طلاق خلع میباشد. طلاق خلع در حالتی اتفاق میافتد که زوجه از زوج کراهت دارد و حاضر است بخشی از مهریه را ببخشد و در مقابل مرد را به طلاق راضی نماید. این حالت فقط در صورتی ممکن است که قبلاً رابطه زناشویی برقرار شده باشد.
ولی در طلاق در دوران عقد در صورت بخشش مهریه توسط زوجه امکان رجوع وجود ندارد. چرا که اصولاً نوع طلاق واقع شده در این حالت بائن است و در طلاق بائن امکان رجوع به مهریه بخشیده شده و یا به اصطلاح حقوقدانان “حق رجوع به مابذل” برای خانم وجود ندارد.
آیا باید کل مهریه هنگام طلاق توافقی در دوران عقد بخشیده شود؟
همچنان که در مطالب بالا گفته شد، اگر طلاق در دوران نامزدی اتفاق بیافتد، نصف مهریه به خانم تعلق میگیرد. حال فرض کنید مریم و رضا در دوران نامزدی هستند و مهریه خانم ۱۰۰ عدد سکه بهار آزادی است. این دو اگر بخواهند در دوران عقد از هم جدا شوند، ۵۰ عدد سکه بهار آزادی به مریم تعلق میگیرد. حال اگر مریم کل مهریه مندرج در سند ازدواج (یعنی ۱۰۰ سکه) را به رضا ببخشد به این معنی است که مریم ۵۰ عدد سکه متعلق به خود و ۵۰ عدد بیشتر از آن را به رضا بخشیده است که در این صورت رضا ۵۰ عدد سکه از مریم طلبکار میشود. برای جلوگیری از این اشتباه، به جای اینکه مریم کل مهریه نوشته در سند ازدواج را ببخشد، باید کل مهریه تعلق گرفته به خود (۵۰ عدد سکه) را ببخشد.
بیشتر بدانید: نمونه رای طلاق توافقی
سوالات متداول
چه میزان از مهریه در دوران عقد به خانم تعلق میگیرد؟
در صورت عدم برقراری رابطه زناشویی نصف مهریه تعلق میگیرد. در غیر این صورت کل مهریه باید توسط مرد پرداخت شود.
آیا امکان استرداد هدایا هنگام به هم خوردن ازدواج در دوران عقد وجود دارد؟
در صورت وقوع طلاق توافقی، موضوع پس دادن هدایا کاملاً توافقی است. ولی اگر طلاق به درخواست یکی از زوجین اتفاق بیافتد استرداد هدایا در صورت اثبات آن در دادگاه ممکن است.
در صورت وقوع طلاق در دوران عقد امکان پاک شدن همسر از شناسنامه وجود دارد؟
بله در صورتی که زوجه باکره باشد هر دو طرف میتوانند تقاضای پاک شدن نام همسر سابق خود را از شناسنامه نمایند.
دیدگاهتان را بنویسید